Paweł Świerczek: Jak doszło do realizacji wspólnego projektu Pana i Pana ojca Marcela?

Paweł Łoziński: Pewnego dnia pomyślałem sobie, że mój ojciec byłby świetnym bohaterem filmu. Jest ciekawy, inteligentny, przewrotny, niejednoznaczny, wielowymiarowy. Powiedziałem mu, że chcę zrobić o nim dokument, ale on zaproponował, żebyśmy nakręcili jeden film o sobie nawzajem. Spodobał mi się ten pomysł. I na taki film się z nim umówiłem.

W efekcie oglądamy jednak dwa filmy. Czy należy to odbierać jako konfrontację?

– Bardzo nie chciałem, żeby tak się stało, i do końca walczyłem o to, żeby powstał jeden film, pod którym mój ojciec też się podpisze. Nie wiem, czemu zdecydował się na zrobienie swojej wersji. „Ojciec i syn w podróży”, wersja montażowa ojca, powstał na bazie mojego gotowego filmu i jest polemiką z nim. 

A jak to jest z konfrontacją z widzami w przypadku tak intymnego filmu?

– Miałem fantastyczną rozmowę z nowohoryzontową publicznością. Głęboką, dotyczącą tematów, o których film mówi. Rozmawialiśmy o nieuniknionej konfrontacji pokoleniowej, potrzebie rozmowy w rodzinie, o strachu przed zadaniem pewnych pytań rodzicom i o ich lęku przed odpowiedzią. Tutejsza widownia doskonale chwyciła, o czym film jest. Wydaje mi się po reakcjach, że trafił w jej osobiste potrzeby. 

Zawsze kiedy oglądam osobiste, autobiograficzne historie, zastanawiam się, gdzie leży granica między sztuką a swego rodzaju emocjonalnym ekshibicjonizmem.

– Zależało mi na uniwersalnym przekazie, opowiedzeniu o pewnej podróży jakiegoś syna ze swoim ojcem, która jest pretekstem do rozmów o bagażu, który przenosimy przez pokolenia, o rodzinie i jej rozpadzie. Spotkanie z widzami tutaj, we Wrocławiu, bardzo mnie uspokoiło. Odbiorcy czytają „Ojca i syna” nie jako film biograficzny, ale opowieść o trudnej relacji rodzinnej. Na spotkaniach mówili, że też chcieliby takiej rozmowy spróbować ze swoimi rodzicami. Podeszła też do mnie pani z pokolenia mojego ojca i powiedziała, że jej córka również powinna ten film zobaczyć. 

Widział Pan film swojego ojca?

– Tak, powstał z przemontowania mojego filmu. Wydaje mi się, że ojciec ocenzurował i mnie, i siebie. Nie jestem pewien, czy wnosi coś nowego, czy jest raczej rodzajem ciekawostki w rodzaju „znajdź siedem szczegółów różniących dwa obrazki”. To już właściwie pytanie do widza.

„Ojciec i syn” ma pozytywne zakończenie, teraz mówi pan o przykrych sprawach.

– Film filmem, a życie życiem. Happyendowa scena pojednania, która kończy mój film, była prawdą tamtej chwili – sierpnia 2010 roku. Teraz mamy rok 2013 i sytuacja wygląda nieco inaczej. Co nie oznacza, że tamten moment był nieprawdziwy.

Rozmawiał Paweł Świerczek