Obsada

Burgess Meredith, Peter Sellars, Molly Ringwald, Jean-Luc Godard, Wooly Allen, Norman Mailer, Kate Miller, Leos Carax, Julie Delpy

Opis filmu

Król Lear, będący współczesną wersją dzieła Shakespeare’a, a zarazem medytacją o świecie, z którego zniknęła sztuka, to bodajże najbardziej krytykowany film w dorobku Godarda, mimo iż spośród wszystkich jego dzieł to jest najobficiej cytowane w jego arcydziele, Historiach kina. Problem z odbiorem Króla Leara polega głównie na tym, że wydaje się on nie dziełem samoistnym, ale przymiarką do czegoś większego. Reżyser na każdym kroku podkreśla szkicowość utworu, na przykład dopisując mu alternatywne podtytuły, wśród których znajdziemy: Studium, Podejście (do zagadnienia), Bojaźń i drżenie oraz Nic. Ponadto, po napisie Koniec zaczyna się nowy film, w którym występuje Woody Allen w roli montażysty z Cannon Pictures, Pana Aliena (Obcego). W tkankę filmu Godard wpisuje także jego produkcję, która nie należała do łatwych. Zaczyna od telefonu od producenta filmu, Menahema Golana z Cannon, pytającego niecierpliwie: Gdzie jest ten film? i żądającego, by został ukończony na festiwal w Cannes. Pojawia się też znany dramaturg, Norman Mailer, i jego córka, Kate Miller. Ta para miała zagrać współczesną wersję Króla Leara, Don Learo i jego córki, Kordelii, ale konflikt z Godardem, spowodował zerwanie kontraktu, ich wyjazd ze Szwajcarii i konieczność stworzenia kolejnej wersji.

Ewa Mazierska

Informacje o reżyserze

Jean-Luc Godard

Reżyser, producent filmowy, aktor, a także krytyk, historyk i teoretyk kina. Powszechnie uważany za najbardziej oryginalnego żyjącego twórcę zachodniego kina. Urodził się 3 grudnia 1930 roku w Paryżu, w burżuazyjnej, protestanckiej, szwajcarsko-francuskiej rodzinie, jako drugie z czwórki dzieci Odile Monod oraz lekarza ogólnego i okulisty, Paula Godarda. Jako nastolatek i młody mężczyzna Jean-Luc sprawiał dużo kłopotów rodzinie. Nie chciał się uczyć, z trudem zdał maturę i kradł, także od własnej rodziny, aż wylądował w więzieniu w Zurychu. W 1949 roku zapisał się na studia antropologiczne na Sorbonie, ale ich nie skończył. Na początku lat 50. zaczął regularnie chodzić do paryskich klubów filmowych i odwiedzać filmotekę (Cinémathèque), założoną przez Henri Langloisa, a także pisać recenzje do pism filmowych, w tym założonej przez Erica Rohmera „La Gazette du Cinéma”, a następnie „Cahiers du cinéma”, posługując się z początku pseudonimem Hans Lucas. W „Cahiers”, gdzie redaktorem naczelnym był André Bazin, spotykał się z jeszcze z François Truffaut, Claudem Chabrolem, Jacques’em Rivettem i Rohmerem, przyszłymi twórcami Nowej Fali i idei „polityki autorskiej”, zgodnie z którą reżyser jest ostatecznym autorem filmu. Pod koniec 1950 roku odbył też z ojcem i siostrą półroczną podróż po Ameryce Północnej i Południowej. W 1954 roku, pracując przy budowie zapory wodnej w Szwajcarii, zrealizował za własne pieniądze swój pierwszy film krótkometrażowy, Operacja: beton (Opération béton). W tym samym roku matka Godarda zginęła w wypadku motocyklowym. W drugiej połowie lat 50. artysta imał się różnych zawodów filmowych i realizował kolejne filmy krótkometrażowe, zwykle poświęcone erotycznym związkom między młodymi kobietami a mężczyznami. W 1959 roku nakręcił Do utraty tchu (À bout de souffle), który miał premierę w następnym roku. Film ten stał się przebojem, tak we Francji, jak i za granicą. Dzięki niemu Godard został uznany za najwybitniejszego twórcę francuskiej Nowej Fali i młodego autora europejskiego kina. W latach 60. kręcił jeden lub dwa pełnometrażowe filmy rocznie, a oprócz tego brał udział w filmach nowelowych. W tym czasie utrwalił swą pozycję głównego twórcy Nowej Fali, ale żaden z jego filmów nie powtórzył komercyjnego sukcesu Do utraty tchu. W większości jego filmów z lat 1960–1966 w głównej roli kobiecej występowała Dunka Anna Karina. Godard poznał ją w 1960 roku, podczas kręcenia Żołnierzyka (Le Petit soldat). W 1961 roku Godard i Karina wzięli ślub. Dwa lata później para ta założyła własną wytwórnię filmową, Anouchka Films, której nazwa wzięła się od zdrobnienia imienia Kariny. W 1967 roku Godard, po rozwodzie z Kariną, ożenił się z Anne Wiazemsky, która zagrała w kilku jego filmach z drugiej połowy lat 60. i początku 70., w tym w Chince (La Chinoise, 1967). Po nakręceniu Weekendu (Week-end) w 1967 roku, Godard zaczął realizować filmy dla telewizji, tak na taśmie 35-milimetrowej, jak i na 16-milimetrowej. W tym czasie również zaczął określać się jako maoista i porzucił kino fabularne na rzecz esejów filmowych badających różne aspekty życia społecznego we Francji i w innych krajach, a także relacje między słowem a obrazem. Pierwszym filmem z tej serii była Radosna wiedza (Le Gai savoir, 1968). Ten okres zbiegł się z radykalizacją nastrojów politycznych we Francji, co doprowadziło do Maja ʼ68 oraz towarzyszącym mu fermentem intelektualnym. W 1969 roku, wraz z grupą młodych francuskich radykałów, takich jak Jean-Pierre Gorin, Godard założył Grupę Dżigi Wiertowa, jeden z kolektywów filmowych powstałych w Paryżu na fali wydarzeń majowych. Ostatnim filmem zrealizowanym z Gorinem był List do Jane (Letter to Jane) z 1972 roku. Filmy Grupy Dżigi Wiertowa kręcone były przeważnie poza granicami Francji i dotyczyły problemów klasy robotniczej w różnych częściach świata. Liczne podróże oraz bliski związek Godarda z Gorinem wpłynęły na rozpad małżeństwa reżysera z Wiazemsky. W czerwcu 1971 roku reżyser uległ ciężkiemu wypadkowi motocyklowemu. Podczas rekonwalescencji opiekowała się nim Szwajcarka Anne-Marie Miéville, którą poznał podczas realizacji nieukończonego filmu o walce Palestyńczyków, Przed zwycięstwem (Jusqu’à la victoire). Od tamtej pory stała się ona jego partnerką w życiu i pracy. W 1973 roku firma Anouchka Films zmieniła nazwę na Sonimage, a Wiazemsky w roli jego dyrektorki została zastąpiona przez Miéville. Jednocześnie Miéville i Godard przenieśli firmę do Grenoble, a następnie do Rolle w Szwajcarii, gdzie oboje mieszkają do dziś. Po rozstaniu z Gorinem, w latach 1972-1979 Godard koncentrował się na produkcjach wideo oraz seryjnych programach, zamówionych przez stacje telewizyjne. W utworach tych Godard i Miéville próbowali zdiagnozować stan francuskiego społeczeństwa, przyglądając się temu, jak funkcjonuje ono w mikroskali rodziny czy szkoły. Ich medium były przeważnie osoby znajdujące się na marginesie zainteresowań polityków: gospodyni domowa w Numer dwa (Numéro deux, 1975) i dzieci we Francja, zabawa dwojga dzieci (France tour détour deux enfants, 1977–1978). W 1979 roku Godard powrócił na ekrany kin Europy i USA filmem Ratuj się kto może [Sauve qui peut (la vie)], który stał się dużym sukcesem artystycznym i komercyjnym, porównywalnym do Do utraty tchu i określanym przez samego Godarda jako jego „drugi pierwszy film”. Historia trójki ludzi próbujących rozpocząć życie od nowa urzekła publiczność precyzyjną narracją i subtelnością psychologiczną. Od czasu Ratuj się kto może większość filmów Godarda osadzona jest w Szwajcarii, w okolicy Rolle. Dotyczy to również Pasja (Passion, 1981), gdzie w roli reżysera produkującego tableaux vivants wystąpił Jerzy Radziwiłowicz. W Pasji zadebiutowała w małej roli Myriem Roussel, która stała się nową muzą Godarda. W latach 80. Godard zrealizował kilka filmów poświęconych znanym mitom, takim jak Imię Carmen (Prénom Carmen, 1983) i Zdrowaś Mario (Je vous salue Marie, 1985). W filmach z tej dekady Godard często grał sfrustrowanego i przegranego filmowca. W latach 80. Sonimage zmieniła nazwę na JLG Films, a następnie, z inspiracji Jacka Langa, socjalistycznego ministra kultury w rządzie francuskim, na Périphéria. Pod koniec lat 80. Godard przystąpił do tworzenia własnej filmowej historii kina. Praca nad nią, polegająca głównie na montowaniu fragmentów znanych filmów i dzieł malarskich oraz opatrywaniu ich własnym komentarzem, zajęła mu dziesięć lat. Ukończone w 1998 roku Historie kina [Histoire(s) du cinéma, 1998], będące medytacją nad historią kina, a także polityczną i społeczną historią XX wieku, uznane zostały za arcydzieło i przyniosły ich twórcy tytuł „mistrza montażu”. Kolejne filmy, a zwłaszcza Pochwała miłości (Éloge de l’amour, 2001), potwierdziły jego wysoką formę i zdolność stawiania widzowi coraz to nowych wyzwań.

Ewa Mazierska

Wybrana filmografia

1954  Opération 'Béton' / Operation Concrete

1957  Charlotte et Véronique, ou Tous les garçons s'appellent Patrick / All the Boys Are Called Patrick

1958  Charlotte et son Jules / Charlotte and Her Jules

1960  À bout de souffle / Breathless

1960  Le petit soldat / The Little Soldier

1961  Une femme est une femme / A Woman Is a Woman

1962  Vivre sa vie: Film en douze tableaux / My Life to Live

1962  Les carabiniers / The Carabineers

1963  Le mépris / Contempt

1964  Bande à part / Band of Outsiders

1964  Une femme mariée

1965  Alphaville

1965  Pierrot le fou / Crazy Pete

1966  Masculin, féminin: 15 faits précis / Masculine, Feminine: In 15 Acts

1966   2 ou 3 choses que je sais d'elle / Two or Three Things I Know About Her

1966  Made in U.S.A.

1967  La chinoise / The Chinese

1967  Week End / Weekend

1972  Tout va bien / Everything's All Right

1980  Sauve qui peut (la vie) / Every Man for Himself

1982  Passion

1983  Prénom Carmen / First Name: Carmen

1984  Je vous salue, Marie / Hail Mary

1985  Détective 

1987  King Lear

1990  Nouvelle Vague/ New Wave

1991  Allemagne année 90 neuf zéro / Germany Year 90 Nine Zero

1991  Contre l'oubli/ Lest We Forget

1993  Hélas pour moi / Oh, Woe Is Me

1993  Les enfants jouent à la Russie

1995  JLG/JLG - autoportrait de décembr / JLG by JLG

1995  Deuxfois cinquante ans de cinema francais / 2 x 50 Years of French Cinema

1997  Histoire du cinema francais: Seul le cinema

1997  Fatale beaute (tv)

1998  Les signes parmi nous / The Old Place

1998  Histoire(s) du cinema: La monnaie l'absolu

1998  Histoire(s) du cinema: Le controle de l'univers

2000  De l'origine du XXIe siècle / Origins of the 21st Century

2001  Eloge de l'amour / In Praise of Love

2002  Liberte et partie / Liberty and Homeland

2002  Ten Minutes Older: The Cello

2004  Notre musique / Our Music

2010  Film Socialisme / Socialism

Stopka